HAMZAT GELAYEV


Hamzat, Ruslara karşı Çeçenler’in verdiği savaşın kemiğini oluşturan dağlıların Guhoy ailesindendir. Henüz kırk yaşında olmayan bu adam halkına karşı içtenliğini ve ödünsüz bağımsızlık yanlısı olduğunu çok önceden kanıtlamış olduğu için henüz Çovkhar Dudayev zamanında kendisine üst rütbe verilmiştir.    

 

Hamzat’ı ve Çeçen halkının mücadele tarihini anlamak için bilinmesi gereken Kunta Hacı ekolüne mensuptur.

 

İslam Kafkasya’da özellikle de Çeçenler de bir çok konuda özgün uygulamalarla karşımıza çıkar. Oradaki İslam ulusal kimliğin bir parçasıdır, kadını geri plana atmaz, siyasi tavır öngörmez, sosyal yaşamı kısıtlamaz. Bu noktada Kafkasya’daki din anlayışını siyasi bir söylemle örtüştürmek, hele 11 eylül olayları sonrası kafalarda oluşturulan Taliban İslam’ıyla ilişkilendirmek doğru olamaz. Bölgede yaşanılan İslam, demokrasi geleneğiyle bağdaşır özellikler sergilemektedir ve kişisel erdemler, toplumsal güven gibi değerleri esas alır. Dini sloganlaştırmaz.

Gerçek şudur ki köklü bir mücadele geleneğine sahip olan Çeçenya’ya son dönemde farklı Müslüman ülkelerden gönüllüler gelerek bu onurlu savaşta pay sahibi olmak düşüncesiyle savaşmış ve memleketlerindeki din anlayışlarını, örfi uygulamaları da Çeçenya’ya taşımışlardır.

 

Bu şahıslar Çeçenlerin kendine özgü tasavvuf geleneğiyle geliştirdiği son derece ılımlı ve ehlisünnet çerçeveli din anlayışına müdahil de olmuştur.

 

Özellikle Arap ülkelerinden gelen gönüllülerin Çeçen halkını tasavvuf geleneklerinden dolayı dışladıkları, onları gerçek İslam’ı bilmeyen kişiler olarak değerlendirdikleri de doğrudur. Bunlar sayıca çok fazla değillerdir ve Çeçen halkından da ciddi destek görmemektedir. Çünkü Çeçen halkı gelenekleriyle çatışan telkinleri kabule yanaşmaz. Bu noktada savaşa fiilen katılan birkaç yabancının varlıkları gerekli de değildir. Halkın üzerinde onların telkinleri etkili olamaz. Şurası da bir gerçektir ki Çeçenya Çeçensiz kalırsa bu gönüllüler memleketlerine dönerler, vuruşacak yeni bir cephe bulurlar ama Çeçen halkının dönebileceği bir yurtları kalmaz.

 

Hamzat işte bu noktada geleneksel İslam anlayışının temsilcisidir ve Çeçen halkının ehlisünnet geleneğinin sürdürücüsüdür. İslam ülkelerinden gelen maddi yardımlar daha çok yabancı gönüllülerin bulunduğu gruplara aktığı için Hamzat bu ülkelerden ciddi manada her hangi bir destek almamıştır. Sahip olduğu güçle çevresinde toplanan ve Çeçen gençlerden oluşan savaşçılarla büyük başarılar kazanmıştır.

 

Yazık ki Türkiye’deki Çeçen diasporasının ileri gelenleri arasında da onun hakkında yapılan olumsuz propagandalar etkili olmuş olmalı ki 2000 yılı içerisinde sadece ramazanı geçirmek için ihtiyaçları olan yiyecek ve ilaç talebi bile reddedilmiştir. ona ve grubundaki yaralılara kendi imkanlarıyla insani yardım ulaştırmaya çalışanlar tepkiyle karşılanmıştır.

 

Bu şahıslar Komsomolskoyo ( S’adikuatar ) felaketinden haberdar değil miydi? Hamzat’ın bu köyde şehit verdiği bin üç yüz delikanlının cesedinin hiç mi kıymeti yoktu? En yakın akrabalarını bu savaşta kaybetmiş, yaşadığı köyde bir tek kerpiç bırakılmamış olan bu şerefli askerin savaşçıları açlığa mahkum edilmeyi hak edecek ne yapmıştı? Yoksa suçları öz be öz Çeçen olmak mıydı?